Umieszczamy tu wybrane dzieła literatury pięknej, historycznej i naukowej, które po 2020 r. zostały uznane za „materiały ekstremistyczne”. Przy czym, nie uwzględniamy tu tekstów o treści religijnej ani niektórych innych utworów, jeśli ich interpretacja mogłaby budzić spory lub rozbieżności w odbiorze. Z pełną listą materiałów uznanych przez władze Białorusi za „ekstremistyczne” można zapoznać się na stronie Ministerstwa Informacji – tutaj.
Co grozi za posiadanie w domu książki z tej listy? — czytaj o konsekwencjach prawnych.
1. Kaciaryna Andrejeva, Ihar Iljaš, Białoruski Donbas (Folio, 2020) 26.03.2021
2. Viktar Lachar, Historia wojskowa Białorusi. Bohaterowie. Symbole. Barwy (Mińsk: Kharvest, 2019) 18.04.2022
3. Białoruś na rozdrożu. Zbiór artykułów / red. A. Taras (Ryga: IBHiK – Instytut Białoruskiej Historii i Kultury, 2017) 13.05.2022
4. Alhierd Bacharevič, Psy Europy 17.05.2022
5. Zmicier Łukašuk, Maksim Harunoŭ, Białoruska idea narodowa 17.05.2022
6. Konstantin Zalesskij „Bohaterowie” Luftwaffe. Pierwsza encyklopedia biograficzna. (Moskwa: Yauza-press) 03.08.2022
7. Anatol Taras, Krótki kurs historii Białorusi IX–XXI w. 12.09.2022
8. Sviatlana Kazlova, Polityka agrarna nazistów na Zachodniej Białorusi: Planowanie. Zaopatrzenie. Realizacja (1941-1944) (Mińsk: Januškievič, 2019) 07.10.2022
9. Josif Brodski, Ballada o małym holowniku (tłum. z rosyjskiego Alesia Alejnik) (Mińsk: Januškievič, 2022) 18.10.2022
10. Uładzimir Arłoŭ, Pavieł Tatarnikaŭ, Ojczyzna. Malownicza historia. Od Ragniedy do Kościuszki w 2 częściach, cz. 1. (Mińsk: Technałohija, 2019) 18.10.2022
11. Otto Skorzeny, Nieznana wojna (tłum. z francuskiego Uładzimir Kavalonak) (Mińsk: Popuri, 2022) 18.11.2022
12. Białoruś ponad wszystko. O białoruskiej idei narodowej / oprac., przekł. i red. nauk. A. Taras (Smoleńsk: Posoch, 2011) 09.01.2023
13. Uładzimir Biešanaŭ, 1942 – rok do nauki (Mińsk: Kharvest, 2002) 09.01.2023
14. Vadzim Dzieružynski, Zapomniana Białoruś (Mińsk: Kharvest, 2011) 09.01.2023
15. Zapiski Towarzystwa Miłośników Historii Białorusi im. Vacłaŭa Łastoŭskiego. Wyzwania „rosyjskiego świata” i Białoruś. Zeszyt 6 / oprac. i red. A. Taras (Ryga, IBHiK, 2016) 09.01.2023
16. Siarhiej Zacharevič, Wielka krew. Jak ZSRR wygrało wojnę 1941–1945. (Mińsk: Sovriemiennaja szkoła, 2010) 09.01.2023
17. Leanid Łyč, Życie narodowe i kulturalne w Białorusi w czasie wojny (1941–1944). (Wilno: Naša budučynia, 2011) 09.01.2023
18. Tranzycja postsowiecka: pomiędzy demokracją a dyktaturą. Zbiór artykułów / oprac. i red. A. Taras (Ryga: IBHiK. 2016) 09.01.2023
19. Problemy bezpieczeństwa humanitarnego Białorusi. Materiały konferencji naukowo-praktycznej / red. A. Taras (Ryga: IBHiK, 2013) 09.01.2023
20. Wiktor Suworow, Cień zwycięstwa (Donieck: Stałkier, 2003) 09.01.2023
21. Anatol Taras, Strony przeszłości. Artykuły poświęcone historii Białorusi. (Mińsk: Kharvest, 2017) 09.01.2023
22. Transformacja mentalności Białorusinów w XXI w. Materiały konferencji naukowo-praktycznej / red. A. Taras. (Ryga: IBHiK, 2013) 09.01.2023
23. Oleg Usaczow, Kto, jak i dlaczego zabił Wilhelma Kube. (Mińsk: Kharvest, 2013) 09.01.2023
24. Alaksandr Smalančuk, „Wyzwoleni” i zniewoleni. Polsko-białoruskie pogranicze 1939–1941 w dokumentach białoruskich archiwów (Mińsk: Zmicier Kołas, 2021) 12.01.2023
25. Alhierd Bacharevič, Ostatnia książka pana A. (Praga – Mińsk: Viasna –Januškievič, 2020) 14.03.2023
26. Anatol Hatoŭčyc, Odyseja kapitana BNR (Homel, 2019) 16.03.2023
27. Siergiej Siuziew, Dwadzieścia lat niewoli. Białoruś dziś (Moskwa: Izdatelskije reszenija, 2017) 13.04.2023
28. Alicja Dybkowska, Małgorzata Żaryn, Jan Żaryn, Polskie dzieje od czasów najdawniejszych do współczesności. (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995) 25.05.2023
29. Polskie pieśni patriotyczne. (Zbiór pieśni patriotycznych) 25.05.2023
30. Lidzija Arabiej. Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor) (Mińsk: Knihazbor, 2013) 15.08.2023
31. Łarysa Hienijuš, Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor) (Mińsk: Biełaruski knihazbor, 2000) 15.08.2023
32. Natalla Arsieńnieva, Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor) (Mińsk: Biełaruski knihazbor, 2002) 15.08.2023
33. Uładzimir Niaklajeŭ, Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor) (Mińsk: Biełaruski knihazbor, 2009) 15.08.2023
34. Przedmowa Jazepa Januškieviča do książki Vincenta Dunina-Marcinkieviča (Wincenty Dunin-Marcinkiewicz) Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor). 15.08.2023
35. Tekst utworu Płyną wiatry z książki Vincenta Dunina-Marcinkieviča Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor) (Mińsk: Biełaruskaja navuka, 2019) 15.08.2023
36. Tekst utworu Gawęda starca z książki Vincenta Dunina-Marcinkieviča Wybrane utwory (seria Biełaruski knihazbor) (Mińsk: Biełaruskaja navuka, 2019) 15.08.2023
– Zbiór dzieł. W 2 tomach. Tom 1: Utwory dramatyczne, wierszowane opowieści i opowiadania / Vincenta Dunina-Marcinkieviča; oprac., przygotowanie tekstu, przedmowa, przekład i komentarze – J. Januškievič. – Mińsk: Mastackaja litaratura, 2007. – 494 s., [16] s. il. — skreślono z listy 11.03.2024
– Zbiór dzieł. W 2 tomach. Tom 2: Utwory dramatyczne, wierszowane opowieści i opowiadania, wiersze, publicystyka, listy, posłania, przekłady / Vincenta Dunina-Marcinkieviča; oprac., przygotowanie tekstu, przedmowa, przekład i komentarze – J. Januškievič. – Mińsk: Mastackaja litaratura, 2008. – 598 s., [16] s. il. — skreślono z listy 11.03.2024
37. Alaksandr Tatarenko. Gorzkie lata: tragedia Zachodniej Białorusi 1944–1954 (A.N. Varaksin, 2017) 08.12.2023
38. Wiktor Suworow, Odwołuję swoje słowa. Druga część trylogii Cień zwycięstwa 29.12.2023
39. John Toland, Adolf Hitler (Moskwa: InterDigest, 1993). 30.01.2024
40. Aleksandr Buszkow, Rosja, której nie było: zagadki, teorie, hipotezy. (Moskwa: OLMA-PRESS, 1999). 07.02.2024
41. Viktar Lachar, Wojskowa symbolika Białorusinów. Sztandary i mundury (Mińsk: Kharvest, 2014). 28.03.2024
42. Alaksandr Tatarenko, Zakazana pamięć. Zachodnia Białoruś w dokumentach i faktach. 1921–1954 (2006 rok). 05.04.2024
43. Viktar Suvoraŭ, Dzień „M”. Kiedy rozpoczęła się II wojna światowa? (Inles, 1994) – zakaz 15.04.2024 i 07.06.2024
44. Viktar Suvoraŭ, Lodołamacz. Kto rozpoczął II wojnę światową? (Novoje Vriemia, 1992) – zakaz 15.04.2024 i 07.06.2024
45. Vacłaŭ Łastoŭski, Wybrane utwory (Biełaruski knihazbor. Seria I. Literatura piękna) (Mińsk: Biełaruski knihazbor, 1997). 30.04.2024 i 14.10.2024
46. Aleś Pietraškievič, Wybrane utwory (Biełaruski knihazbor. Seria I. Literatura piękna) (Mińsk: Biełaruskaja navuka, 2017). 30.04.2024
47. Przedmowa Jazepa Januškieviča do książki Dramaty, poematy prozą i opowiadania / Vincent Dunin-Marcinkievič, Zbiór utworów. W 2 tomach, tom 1 (Mińsk: Mastackaja litaratura, 2007). 24.05.2024
48. Pavieł Sieviaryniec, Kamienne serce (Mińsk, 2018). 20.06.2024
49. Pavieł Sieviaryniec, Kocham Białoruś: 200 fenomenów idei narodowej (Wilno, 2008). 20.06.2024
50. Pavieł Sieviaryniec, Belarusalim. Księga druga. Serce światła (Dniepr, 2020). 20.06.2024
51. Pavał Ničyparuk, Ihar Mielnikaŭ, Odyseja Poleszuka (Mińsk: Alfa-kniha, 2017) 23.08.2024
52. Ihar Mielnikaŭ, Zapomniany korpus: historia polskiego wojska na terenie Bobrujszczyzny w latach 1918 oraz 1919–1920 (Mińsk: Alfa-kniha, 2018) 23.08.2024
53. Ihar Mielnikaŭ, Na „granicy cywilizacji”. Strony historii przedwojennej sowiecko-polskiej granicy w Białorusi (Mińsk, Alfa-kniha, 2020) 23.08.2024
54. Oleg Kurylew, Odznaczenia bojowe III Rzeszy. Ilustrowana encyklopedia (Moskwa: Eksmo, 2006). 12.12.2024
55. Ian Baxter, Tajne archiwa SS. Front zachodni i wschodni (Moskwa: Eksmo, 2005). 12.12.2024
56. Michaił Fiszman, Następca. Historia Borysa Niemcowa i kraju, w którym nie został prezydentem (Moskwa: Corpus [AST], 2022). 17.12.2024
57. Zachar Šybieka, Zarys historii Białorusi (1795–2002) (Mińsk: Encyklapedyks, 2003) 27.12.2024
58. Vadzim Dzieružynski, Tajemnice historii Białorusi (Mińsk: FUAinform, 2011). 10.01.2025
59. Album BNR-100. Obchody stulecia na Białorusi i za granicą (Inbelkult, 2019). 30.01.2025
60. Marat Haravy, NKWD zabijało w Kurapatach… (Zmicier Kołas, 2019) 30.01.2025
61. Zmicier Daškievič, Robak (Wilno, Viešoji įstaiga Gudų informacijos centras, 2013) 11.02.2025
62. Siarhiej Navumčyk, Dziewięćdziesiąty trzeci (Radyjo Svaboda, 2018) 11.02.2025
63. Siarhiej Navumčyk, Dziewięćdziesiąty drugi (Radyjo Svaboda, 2017) 11.02.2025
64. Viktar Chursik, Krew i popiół Drażna: historia partyzanckiej zbrodni (Mińsk: V. Chursik, 2003) 06.03.2025
65. Sergiej Zacharewicz, Partyzanci ZSRR: od mitów do rzeczywistości (Wilno: Naša budučynia, 2012) 06.03.2025
66. Michaił Pinczuk, Sowieccy partyzanci: mity i rzeczywistość (Wilno: Naša budčynia, 2014) 06.03.2025
67. Paweł Szeremet, Swiatłana Kalinkina, Przypadkowy prezydent (Sankt Petersburg: Limbus Press, 2004)* 18.03.2025
* A także jej kopie lub inne wydania książkowe.
68. Przemysław Fenrych, Vincuk Viačorka, Poradnik białoruskiego dziennikarza (Szczecin: Centrum Szkoleniowe Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej, 1999) 04.04.2025
69. Leanid Zaika, Jarasłáŭ Ramančúk, Białoruś na rozdrożu (Mińsk: Centr Mizesa, 2008) 04.04.2025
70. Klok Štučny, Morderstwo na ulicy Makajonka (Warszawa: Januškievič, 23.05.2025
71. Marci Shore, Ukraińska noc. Rewolucja jako doświadczenie (Kraków: Gutenberg Publisher, 2024) 23.05.2025
72. Alaksandr Łukašuk, Tam, gdzie nie ma ciemności: Radio Swaboda (Praga: Viasna, 2024) 23.05.2025
73. Idiota najprawdziwszy… (Mińsk-Warszawa-Moskwa: KONTRA-PRESS, 2001) 29.05.2025
74. Feder von Bock, Stałem u bram Moskwy (Moskwa: Yauza-press, 2024(?)) 27.06.2025
75. Erich von Manstein, Stracone zwycięstwa (Centropoligraf, 2023 (?)) 24.07.2025
76. Erwin Rommel, Działania bojowe w Afryce Północnej i na froncie zachodnim w Europie. 1940–1944 (Centropoligraf, 2023) 24.07.2025
77. Gene Sharp, Od dyktatury do demokracji (Skriptorium, 2020) 24.07.2025
78. Nacjonalizm na świecie. Przeszłość. Współczesność. Perspektywy. (Mińsk: Gołas kraju, 2002) 28.07.2025
79. Verbrannte Dorfer. Nationalsozialistische Verbrechen an der landlichen Bevolkerung in Polen und der Sowjetunion im Zweiten Weltkrieg (Spalone wsie. Zbrodnie narodowego socjalizmu na ludności wiejskiej w Polsce i Związku Radzieckim podczas II wojny światowej) (Metropol, 2024), 28.07.2025
80. Rainer Zitelmann, Hitler. Światopogląd rewolucjonisty (Moskwa: Socium, 2023 (?)) 10.09.2025
81. Hermann Hoth, Klęska operacji „Barbarossa” (Moskwa: Yauza-Press, 2025) 10.09.2025
82. Wilhelm von Leeb, Franz Halder, Leningradzki Blitzkrieg 1941–1942 (Moskwa: Yauza-Press, 2023) 10.09.2025
83. Timothy Snyder, O wolności (Kijów: Nasz format), 2023 (?)) 26.09.2025
84. Valancin Akudovič, Kod nieobecności (Mińsk: Łohvinaŭ) 26.09.2025
85. Valancin Akudovič, Trzeba wyobrażać sobie Syzyfa szczęśliwym (Mińsk: Łohvinaŭ) 26.09.2025
86. Valer Hapiejeŭ, Wolnery. Przedświt (Mińsk: Januškievič, 2023) 29.09.2025
87. Valer Hapiejeŭ, Wolnery. Niekończący się dzień (Mińsk: Januškievič, 2024) 29.09.2025
88. Douglas E. Nash & Remy Spezzano, Kampfgruppe Mühlenkamp 5. SS-Panzer Division “Wiking”, Eastern Poland, July 1944 (2020) 29.09.2025