Lista została opublikowana na stronie internetowej Ministerstwa Informacji — tutaj.
Krótki opis i historia listy:
Utworzenie listy drukowanych publikacji, „których rozpowszechnianie może zaszkodzić narodowym interesom Republiki Białoruś” stało się możliwe po wejściu w życie 22 października 2023 roku Ustawy Republiki Białoruś „O reformie ustawy Republiki Białoruś O sprawie wydawniczej w Republice Białoruś”, która między innymi upoważniła Ministerstwo Informacji do prowadzenia takiego rejestru. Pierwszą oficjalną listę opublikowano na stronie ministerstwa w listopadzie 2024 r. Znalazło się na niej 35 tytułów – pierwsze trzy pozycje stanowiły książki poświęcone historii Białorusi, a pozostałe 32 to wydania rosyjskie, przeważnie poświęcone tematyce LGBT, edukacji seksualnej i zorientowane na odbiorców 18+.
Od tego czasu wykaz jest regularnie uzupełniany o nowe książki.
Zdaniem członków Republikańskiej Komisji ds. oceny symboliki, atrybutów i produktów informacyjnych, która podejmuje odpowiednie decyzje, publikacje te „są źródłem propagandy nietradycyjnych stosunków seksualnych, pornografii, przemocy i okrucieństwa, używania narkotyków, a także popularyzacji subkultur nietradycyjnych dla społeczeństwa białoruskiego”. W przypadku ujawnienia faktu rozpowszechniania „szkodliwej literatury” na terytorium Republiki Białoruś Ministerstwo Informacji ma prawo zawiesić ważność świadectwa rejestracji państwowej podmiotu zajmującego się dystrybucją drukowanych publikacji.
W rzeczywistości jednak omawiana lista stanowi element państwowej polityki kontroli przestrzeni informacyjnej, narzędzie cenzury politycznej i ideologicznej.
Tym sposobem w 2025 r. na listę zakazanych publikacji trafiły książki znanej badaczki sowieckiego totalitaryzmu i laureatki Nagrody Pulitzera Anne Applebaum – „Gułag” i „Za żelazną kurtyną”; powieść klasyka literatury LGBTQ+ Jamesa Baldwina „Mój Giovanni”; światowej sławy „Fabryka os” Iaina Banksa; „Kołysanka” Chucka Palahniuka, „Atlas chmur” Davida Mitchella, „Małe życie” i „Do raju” Hanuyi Yanagihary, a także inne popularne utwory poruszające tematy uzależnień, seksualności, religii, traumatycznych doświadczeń i wielu innych.
Wiele z zakazanych książek to dzieła zekranizowane. Na przykład film Boba Fosse’a „Kabaret”, który ukazał się w 1972 r. i w 1995 r. został wpisany do Narodowego Rejestru Filmowego USA, powstał na podstawie częściowo autobiograficznej powieści Christophera Isherwooda „Pożegnanie z Berlinem” (1945), opowiadającej o życiu w Niemczech przed przyjściem nazistów i kiedy przejmowali władzę. Dramat romantyczny „Tamte dni, tamte noce” oparto na powieści André Acimana o tym samym tytule, „Miasto niedźwiedzia” zrealizowano na postawie pierwszej części trylogii Fredrika Backmana, a brytyjski młodzieżowy serial internetowy „Heartstopper” powstał na bazie serii komiksów Alice Oseman.
II. Wykaz drukowanych publikacji, które – według władz – „mogą zaszkodzić interesom narodowym Republiki Białorusi”
Lista jest dostępna na stronie Ministerstwa Informacji – tutaj.
21.11.2024 (35 pozycji):
„Zarys historii Białorusi (1795–2002)” – Zachar Šybieka,
„Tajemnice historii Białorusi” – Vadzim Dzieružynski,
„Na tablicach stuleci” – Kastuś Ćvirka
„Lato w pionierskiej chuście” – Jelena Malisowa, Katerina Silwanowa
„O czym milczy jaskółka” – Jelena Malisowa, Katerina Silwanowa
„O chłopcu wychowywanym jak pies” – Bruce D. Perry, Maia Szalavitz
„Dni naszego życia” – Mikita Franko
„Okno na podwórze” – Mikita Franko
„Nasz ostatni dzień” – Adam Silvera
„Raczej szczęśliwy niż nie” – Adam Silvera
„Zmartwychwstań w 40 dni” – Medina Miraj
„Szkolonia” – Medina Miraj
„Odłamki naszej rzeczywistości” – Medina Miraj
„Być Mirandą. Jak stałam się sobą, zmieniając płeć” – Miranda Zomberg
„Bitches: Sex, Evolution, and Feminism in the Lives of Female Animals” – Lucy Cooke
„Moja mroczna Vanesso” – Kate Elizabeth Russell
„HIV-Positive” – Karin Garrett
„Priest” – Sierra Simone
„Intymna Ruś. Życie bez Domostroju, grzech, miłość i czary” – Nadzieżda Adamowicz, Natalia Sieriegina
„Her Royal Highness” – Rachel Hawkins
„Cruel King” – Rina Kent
„Steel Princess” – Rina Kent
„Haunting Adeline” – H. D. Carlton
„Hunting Adeline” – H. D. Carlton
„The Wicked + The Divine” – Kieron Gillen, Jamie McKelvie
„120 dni Sodomy” – markiz de Sade
„Zniszcz ten dziennik wszędzie” – Keri Smith
Seria „Gangsta.” – Kohske
Seria „Jujutsu Kaisen.” – Gege Akutami
Seria „Beastars” – Paru Itagaki
Seria „Błogosławieństwo niebios” – Mo Xiang Tong Xiu
Seria „Grandmaster of Demonic Cultivation” – Mo Xiang Tong Xiu
Seria „Tokyo Ghoul” – Sui Ishida
Seria „Tokyo Ghoul:re” – Sui Ishida
„Tokyo Ghoul: zakki” – Sui Ishida
24.01.2025 (30 pozycji)
„Nocna suka” – Rachel Yoder
„Kołysanka” – Chuck Palahniuk
„Pluszowa głowa” – Wład Rajber
„Letni obóz” – Wład Rajber
„Teoria nieskończonych małp” – Jekatierina Zwoncowa
„Nie mów mamie” – Sasza Stiepanowa
„Wiek zgody” – Jelena Kreczman
„Wyborny trup” – Agustina Bazterrica
„Zbędny w jego grze” – Alona Filipenko
„Jestem Śmierć” – Elisabeth Helland Larsen, Marine Schneider
„Dla mnie” – Zack Bush
„The Prince and the Dressmaker” – Jen Wang
„Siedmiu mężów Evelyn Hugo” – Taylor Jenkins Reid
„W krainie mlecznych rzek” – Siergiej Wereskow
„Tamte dni, tamte noce” – André Aciman
„Znajdź mnie” – André Aciman
„Marny” – Andrew Sean Greer
„Gułag” – Anne Applebaum
„A jeśli to my” – Becky Albertalli, Adam Silvera
„Boyfriend Material” – Alexis Hall
„Ten jedyny” – Julia Weresk
„Sex Cult Nun” – Faith Jones
„Why Kids Kill: What’s Going On Inside the Mind of a School Shooter” – Peter Langman
„Fakt. Jak uczyłam się poliamorii, grałam w porno i miałam niewolnika” – Milana Logunowa
„Your Brain on Porn: Internet Pornography and the Emerging Science of Addiction” – Gary Wilson
„Do raju” – Hanya Yanagihara
„Małe życie” – Hanya Yanagihara
„Heartstopper” – Alice Oseman
„Someday I’ll Choose You” – Emma Scott
„Red, White & Royal Blue” – McQuiston Casey
01.04.2025 (27 pozycji)
„To zupełnie normalne czyli Seks bez tajemnic” – Robie H. Harris
„Za żelazną kurtyną. Ujarzmienie Europy Wschodniej 1944-1956” – Anne Applebaum
„Przekleństwa niewinności” – Jeffrey Eugenides
„Mój Giovanni” – James Baldwin
„Samotny mężczyzna” – Christopher Isherwood
„Pożegnanie z Berlinem” – Christopher Isherwood
„Dom na krańcu świata” – Michael Cunningham
„Arystoteles i Dante odkrywają sekrety wszechświata” – Benjamin Alire Sáenz
„Złodziejka” – Sarah Waters
„Muskając aksamit” – Sarah Waters
„Lie with Me” – Philippe Besson
„The Heart’s Invisible Furies” – John Boyne
„Sara” – J.T. LeRoy
„Wierzyliśmy jak nikt” – Rebecca Makkai
„Charlie” – Stephen Chbosky
„Carmilla” – Joseph Sheridan Le Fanu
„Dzieci ze schowka” – Ryū Murakami
„Miasto niedźwiedzia” – Fredrik Backman
„My przeciwko wam” – Fredrik Backman
„Zwycięzcy” – Fredrik Backman
„The Foxhole Court” – Nora Sakavic
„The Raven King” – Nora Sakavic
„The King’s Men” – Nora Sakavic
„Atlas chmur” – David Mitchell
Seria „Zniewolony książę” – C.S. Pacat
„Wymazać siebie” – Garrard Conley
„Dylemat ocalałego”– Kristina Dwojnych
29.05.2025 (18 pozycji)
„Współczesna encyklopedia dla dziewcząt – Katia Denisowa, Marina Mentusowa
„Fabryka os” – Iain Banks
„Oblicza i maski miłości jednopłciowej. Księżycowe światło o świcie” – Igor Kon
„Rosyjski poker” – Feliks Razumowski
„Straight Talk About Homosexuality: The Other Side of Tolerance” – Richard Cohen
„When You Come Back to Me” – Emma Scott
„Dziewica na trzy dni” (ros. „Девственница на три дня”) – Lakki Dej
„Dark Moon Rising: Pagan BDSM & the Ordeal Path” – Raven Caldera
„BDSM light. Nieskrępowane techniki (ros. „БДСМ-лайт. Раскованные техники”) – Rita Foks
„BDSM dla zaawansowanych. Czego jeszcze można spróbować” (ros. „БДСМ для профессионалов. Что еще можно попробовать”) – Rita Foks
„BDSM – perwersja czy nie? Z oczami szeroko zamkniętymi” („БДСМ – это извращение или нет? С широко закрытыми глазами», Вероника Ларссон”) – Weronika Larsson
„Bicz dla niewinnej. Opowiadania BDSM dla dorosłych” („Плетка для невинной. БДСМ рассказы для взрослых”) – Samanta Dżons
„Namiętności i intrygi. Spowiedź niewinnych. Seks we troje. BDSM i sex shop. Zabawki dla dorosłych” (ros. „Страсти и интриги. Исповедь невиновных. Секс втроем. БДСМ и Секс Шоп. Взрослые игрушки”) – Samanta Dżons
„Poezja BDSM. Opowiadania. Baśnie i wiersze” („Поэзия БДСМ. Рассказы. Сказки и стихи”) – Sofi Renar
„Demoniczne kobiety” – Leopold von Sacher-Masoch
„Hurts So Good: The Science and Culture of Pain on Purpose” – Leigh Cowart
„Kolor bólu. Jedwab” – Ewa Hansen
„Middlesex” – Jeffrey Eugenides
04.08.2025 (31 pozycji):
„Przeklęty prom” – Mats Strandberg
„Testament” – Nina Wähä
„Buttons and Rage: Her Heart. His Revenge” – Penelope Sky
„Buttons and Lace: Her Debt. His Desire” – Penelope Sky
„Topaz” – Ryū Murakami
„Ekstaza” – Ryū Murakami
„Trust Exercise” – Susan Choi
„Dirt Town” – Hayley Scrivenor
„Każde serce to wrota – Seanan McGuire
„Patyki i kości” – Seanan McGuire
„Troje. Grzeszna więź” (ros. „Трое. Порочная связь”) – Lakki Dej
„Zabawka dla bossów” (ros. „Игрушка для боссов”) – nowe wydanie Lilli Roks
„Uwiedź mnie” (ros. „Соблазни меня”) – Lakki Dej
„Ultimate Guide to Kink: BDSM, Role Play and the Erotic Edge” – Tristan Taormino
„Jeśli mama jest toksyczna… Jak uwolnić się od destrukcyjnych relacji” (ros. „Если мама – токс… Как освободиться из враждебных отношений”) – Marina Osborn
„W krainie mlecznych rzek” (ros. „В краю молочных рек”) – Siergiej Wereskow powtórzenie pozycji 49
„The Dirty Book Club” – Lisi Harrison
„Tajemna historia” – Donna Tartt
„Rozpustne nasienie” – Anthony Burgess
„Próba kwasu w elektrycznej oranżadzie” – Tom Wolfe
„Niewidzialne potwory” – Chuck Palahniuk
„Trzydzieści trzy abominacje” – Lidia Zinowjewa-Annibal
„Love’s Blood The Shocking True Story Of A: Teenager Who Would Do Anything for the Older Man She Loved—Even Kill Her Whole Family” – Clark Howard
„Pierwszy dzień wiosny” – Nancy Tucker
„Najstraszniejsza książka. Opiekun: Wszystkie odcienie padliny” – Iwan Bielow
„Life for Sale” – Yukio Mishima
„Trzydziesta miłość Mariny” – Władimir Sorokin
„Rosyjski gotyk” – Michaił Bokow
„Mali złodzieje” – Margaret Owen
„Wschodniosłowiańskie legendy miejskie” – Dionizjusz Czubala (brak dowodów na istnienie takiej książki)
„To oni, a to my. Poezja białoruska i wiersze solidarności” – oprac. W. Korkunow
30.09.2025 (32 pozycje):
„Dzień Zmarłych. Książka z ciekawymi zadaniami” – oprac. S. A. Stankiewicz
„Słoń” – Saša Filipienka
„Czerwony krzyż” – Saša Filipienka
„Gęś, śmierć i tulipan” – Wolf Erlbruch
„Il soldatino” – Cristina Bellemo
„O małym krecie, który chciał wiedzieć, kto mu narobił na głowę” – Werner Holzwarth, Wolf Erlbruch
„Sekretne życie bąków i beków” – Mariona Tolosa Sisteré
„Marabou Stork Nightmares” – Irvine Welsh
„Życie seksualne bliźniąt syjamskich” – Irvine Welsh
„Trainspotting” – Irvine Welsh
„Klej” – Irvine Welsh
„Porno” – Irvine Welsh
„A Decent Ride” – Irvine Welsh
„Brud” – Irvine Welsh
„Dead Men’s Trousers” – Irvine Welsh
„The Acid House” – Irvine Welsh
„Ecstasy. Trzy romanse chemiczne” – Irvine Welsh
„18+. Część pierwsza” – Natasza Hejden
„My Policeman” – Bethan Roberts
„Bękart von Narbe” (ros. „Бастард фон Нарбэ”) – Natalia Ignatowa
„Złe wychowanie Cameron Post” – Emily M. Danforth
„Dziewczyna z portretu” – David Ebershoff
„Nieusprawiedliwione okrucieństwo. NIE dla wrażliwych” – Władimir Morszeniuk
„Biała ścieżka, czarny los” – Leonid Suchorukow
„Lęk i odraza w Las Vegas” – Hunter S. Thompson
„Heroina” – Tomasz Piątek
„0,5” – Walierij Szpiakin
„Nagi lunch” – William S. Burroughs
„Toxyczne dziewczyny” – Rory Power
„Witamy w Ballyfarn” – Deirdre Sullivan
„Bezgranicznie prawie przezroczysty błękit” – Ryū Murakami
„Popular Hits of the Showa Era” – Ryū Murakami